Η Βιώσιμη Ανάπτυξη ως κεντρική έννοια για τον 21ο αιώνα δεν είναι δυνατόν να αγνοηθεί τόσο από τους επιστήμονες οι οποίοι ασχολούνται με θέματα ανάπτυξης και περιβάλλοντος όσο και από κάθε πολίτη ο ποίος προβληματίζεται για την κατάσταση στο σύγχρονο κόσμο.
Οι αρχαίοι μεγάλοι πολιτισμοί (Ινδικός, Κινεζικός , Ελληνικός) δεν είχαν αποσυνδέσει τη γνώση από το σεβασμό και την ιερότητα της φύσης και λειτουργούσαν με βιώσιμες αξίες. Η βιωσιμότητα δεν είναι επομένως νέα ούτε ως ιδέα ούτε ως πρακτική.
Στην αναφορά της με τίτλο «Το Κοινό μας Μέλλον», την οποία η πρωθυπουργός της Νορβηγίας Gro Harlem Brundtland παρουσίασε ως πρόεδρος της Παγκόσμιας Επιτροπής για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1987, η βιώσιμη ανάπτυξη ορίζεται ως «η ανάπτυξη που ικανοποιεί τις ανάγκες των σύγχρονων γενεών χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την ικανότητα των επόμενων να ικανοποιήσουν τις δικές τους».
Οι συνθήκες του Maastricht το 1992, του Amsterdam το 1997 και η Διεθνής Συνδιάσκεψη του Johannesburg το 2002 επιβεβαίωσαν και καθιέρωσαν νομικά την αναγκαιότητα της βιωσιμότητας, ενσωματώνοντάς την στο Διεθνές Δίκαιο και στο Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σήμερα είναι γενικά αποδεκτό ότι η βιωσιμότητα είναι μια δυναμική διαδικασία η οποία στηρίζεται αφ’ ενός στα ανθρώπινα συστήματα της οικονομίας και της κοινωνίας και αφ’ ετέρου στο σύστημα του περιβάλλοντος το οποίο είναι ιεραρχικά ανώτερο των άλλων. Δεδομένου μάλιστα ότι τα συστήματα αυτά μεταβάλλονται και εξελίσσονται συνεχώς είναι απαραίτητη η εξασφάλιση της αρμονικής συνεξέλιξής τους.
Σύμφωνα με τον Μ. Δεκλερή ο οποίος χρημάτισε πρόεδρος του Ε’ τμήματος του Συμβουλίου Επικρατείας, όταν και διαμορφώθηκε η πλούσια νομολογία του για την Προστασία του Περιβάλλοντος και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και ίδρυσε το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, «Η βιωσιμότητα εκφράζεται επιγραμματικά αλλά περιεκτικά από τις αιώνιες Ελληνικές αξίες της Δικαιοσύνης, της Τάξης, της Λιτότητας και του Μέτρου, αξίες που αντικαταστάθηκαν από αυτές του ατομοκρατικού νεωτερισμού του Δυτικού πολιτισμού όπως η Δύναμη ,η Τύχη και το Κέρδος». Επομένως η βιωσιμότητα είναι λιγότερο τεχνοκρατικό θέμα και περισσότερο θέμα αξιών.
Το Σεπτέμβριο του 2015, στην ειδική Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, υιοθετήθηκε από τα κράτη μέλη η «Ατζέντα 2030» η οποία περιέχει τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και τους 169 επί μέρους στόχους τους που καλούνται να υλοποιήσουν όλες οι χώρες (ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες).
Για την προώθηση μερικών από αυτούς τους στόχους , όπως ο Στόχος 11 και ο Στόχος 12, δύναται ο Δήμος να υιοθετήσει διάφορες δράσεις χωρίς να περιμένει την κρατική παρέμβαση.
Ο κεντρικός Στόχος 11 αναφέρεται στις Βιώσιμες Πόλεις και Κοινότητες και αποσκοπεί στο να δημιουργηθούν ασφαλείς, προσαρμοστικές βιώσιμες πόλεις και ανθρώπινοι οικισμοί χωρίς αποκλεισμούς. Ανάμεσα στους επί μέρους στόχους του διακρίνουμε τον 11.1 και τον 11.2 οι οποίοι επιτάσσουν μέχρι το 2030 :
Α) Τη διασφάλιση της πρόσβασης όλων σε επαρκή, ασφαλή , προσιτή στέγαση και βασικές υπηρεσίες και αναβάθμιση των φτωχογειτονιών και
Β) Την παροχή ασφαλών, προσιτών, προσβάσιμων και βιώσιμων συστημάτων μεταφοράς για όλους, βελτίωση της ασφάλειας των δρόμων, κυρίως μέσω της επέκτασης των δημόσιων συγκοινωνιών, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες εκείνων που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση, όπως είναι οι γυναίκες, τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρίες και οι ηλικιωμένοι.
Οφείλει επομένως η Δημοτική Αρχή να εστιάσει την προσοχή της εκτός από το κέντρο της πόλης και στις υποβαθμισμένες περιοχές του δήμου όπου ζουν οι ασθενέστεροι οικονομικά συνδημότες μας, να επανασχεδιάσει τις δημόσιες συγκοινωνίες και να μεριμνήσει για την προσβασιμότητα των πιο ευάλωτων συνδημοτών μας σε όλους τους κοινόχρηστους χώρους και τα δημόσια κτίρια. Ειδικά για την τελευταία δράση πρέπει να αξιοποιηθούν τα συμπεράσματα από την ημερίδα που έγινε στις 9/12/2017 για τη Βελτίωση της Προσβασιμότητας στην Καλαμάτα και η διαδικτυακή πλατφόρμα Kalamatamove.
Ο κεντρικός Στόχος 12 αφορά την Υπεύθυνη Κατανάλωση και Παραγωγή και στους επί μέρους στόχους του 12.4 και 12.5 αναφέρει ότι μέχρι το 2030 απαιτούνται:
Α) Η επίτευξη της περιβαλλοντικά ορθής διαχείρισης όλων των αποβλήτων σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους και σημαντική μείωση των εκπομπών τους στον αέρα, το νερό και το έδαφος, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι δυσμενείς επιπτώσεις στη ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον και
Β) Η ουσιαστική μείωση της παραγωγής αποβλήτων μέσω της πρόληψης ,της μείωσης, της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης.
Απαιτείται ομοίως η άμεση έναρξη από το Δήμο μίας νέας καμπάνιας και η λήψη μέτρων για την αύξηση της συλλογής των προς ανακύκλωση απορριμμάτων καθώς μετά το ιδιαίτερο ενθαρρυντικό ξεκίνημα το ποσοστό της συλλογής παραμένει στάσιμο και σαφώς υποδεέστερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί και στη συλλογή των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων τα οποία αυξάνονται διαρκώς καθώς η χώρα μας το 2016 παρήγαγε απόβλητα βάρους 189.000 τόνων που αντιστοιχούν σε 17,50 κιλά ανά κάτοικο και συνέλεξε προς ανακύκλωση το 21% από αυτά όταν ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 35% και αυτός των χωρών του Ευρωπαϊκού Βορά 50%.
Σε έναν κόσμο ο οποίος αλλάζει με μεγάλη ταχύτητα οι Δήμοι καλούνται να παίξουν έναν σημαντικό ρόλο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, καθώς αυτή απαιτεί αλλαγή βαθιά ριζωμένων αντιλήψεων για τον άνθρωπο και τον κόσμο , οι οποίες μετατρέπονται σε πλήθος καθημερινών επιλογών σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ. ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
